FRANC KRIŽNAR, SLOVENSKO SRBSKI KULTURNI IN ŠE POSEBEJ GLASBENI ODNOSI GLASBA JE BREZMEJNA!

Slovenika V (2019) 111-128
Pregledni članek
UDK: 78(497.11:497.4)«18/20«
Tekst primljen za objavljivanje 30. 10. 2019.
Besedilo sprejeto za objavo 30. 10. 2019
Članek (PDF) | Članak (PDF) | Paper (PDF)

DOI: https://doi.org/10.18485/slovenika.2019.5.1.7

Franc Križnar
Univerza v Mariboru
Centar za interdisciplinarne in
multidisciplinarne raziskave in študije
Inštitut glasbenoinformacijskih znanosti

Slovenija
franc.kriznar@siol.net

Slovensko srbski kulturni in še posebej glasbeni odnosi
Glasba je brezmejna!

Povzetek: Glasbeni odnosi med Slovenijo in Srbijo so skozi več kot 200-letni razvoj ostali bogati in raznoliki. Dolgo sta jih pogojevali skupna politična situacija in država (Avstroogrska monarhija, Država SHS, Kraljevina Jugoslavija, FLRJ in SFRJ). Med obema vojnama in zlasti še po 2. svetovni vojni je bilo medsebojno sodelo-vanje intenzivno, vendar je kasneje, po letu 1991, razvodenelo v naključja in posamičnosti, četudi neke vrste sodelovanje obstaja še dandanes, predvsem na ravni bilaterale, tj. dvostranskosti. V preteklosti pa je obstajal dokaj eno-vit slovanski nacionalni prostor, v katerem z vidika ustvarjalnosti ne moremo spregledati Davorina Jenka. Bil je tisti vezni člen med Slovenijo in Srbijo, ki drži še dandanes: ustvarjalno, poustvarjalno in pedagoško. Med množico go-stujočih skladateljev, ustvarjalcev in poustvarjalcev (izvajalcev), pevk in pevcev, dirigentov in instrumentalistov, tako Slovencev kot Srbov, ne morem niti mimo Mihovila Logarja, Marjana Kozine in Zlatana Vaude. Pričujoča obravnava bo-gate mednarodne izmenjave zajema tudi balet. Gre za povsem drugačno in raznoliko sodelovanje, ki ga je dandanes vse manj: sodelovanje na področju (glasbene) umetnosti, pedagogike in znanosti.

Ključne besede: bilaterala, Jenko, Logar, Kozina, Vauda

 

Franc Križnar
Univerzitet u Mariboru
Centar za interdisciplinarna i
multidisciplinarna istraživanja i studije
Institut muzičkoinformacionih nauka
Slovenija
franc.kriznar@siol.net

SLOVENAČKO-SRPSKI KULTURNI I, POSEBNO, MUZIČKI ODNOSI
MUZIKA JE BEZGRANIČNA!

Sažetak: Muzička umetnost je više nego univerzalna, pa danas na toj relaciji postoje samo državne granice, koje vekovima ranije uopšte nisu postojale. Možda su upravo zato u prvom planu specifični, još samo nacionalni (narodni) elementi i današanji aktuelni (muzički) modernizam.Kroz više nego dvestagodišnji razvoj, muzički odnosi između Slovenije i Srbije ostaju bogati i raznoliki. Dugo su ih uslovljavale zajednička po-litička situacija i država (Austrougarska monarhija, Država SHS, Kraljevina Jugoslavija, FNRJ i SFRJ). Između oba velika rata, a posebno nakon Drugog svetskog rata, međusobna saradnja bila je intenzivna, dok se kasnije, nakon 1991. godine, razvodnila u slučajnost i pojedinačnost, iako neki oblici saradnje postoje još i danas, pre svega na nivou bilaterale, tj. dvostranih odnosa. Međutim, kroz istoriju postoji prilično jedinstven slovenski nacionalni prostor, u kojem, sa gledišta stvaralaštva, nije moguće prevideti Davorina Jenka. On je bio ta karika između Slovenije i Srbije koja nas spaja još i danas – svojim stvaralaštvom, njegovim obradama i izvedbama, kao i pedagogijom. U mnoštvu gostujućih kompozitora, stvaralaca, interpretatora i izvođača, pevačica i pevača, dirigenata i instrumentalista, kako Slovenaca tako i Srba, takođe ne možemo zaobići Mihovila Logara, Marjana Kozinu i Zlatana Vaudu. Ovo istraživanje bavi se bogatim međunacionalnim razmenama, što, takođe, obuhvata i balet. Radi se o sasvim drugačijoj i raznolikoj saradnji, koja je danas sve neuobičajenija – o saradnji u oblasti (muzičke) umetnosti, pedagogije i nauke.

Ključne reči: bilaterala, Jenko, Logar, Kozina, Vauda

 

Franc Križnar
University of Maribor
Center for Interdisciplinary and
Multidisciplinary Research and Studies
Institute of Music Information Sciences
Slovenija
franc.kriznar@siol.net

CULTURAL RELATIONS BETWEEN SERBIA AND SLOVENIA, WITH SPECIAL REFERENCE TO MUSIC
MUSIC IS BOUNDLESS!

Abstract: The art of music is so ultimately universal that today there are only national borders, which never existed in the past, for centuries. Perhaps this is the reason why vernacular (folk) elements and the current (musical) modernism are in the focus. Over more than two centuries, the musical relations between Slovenia and Serbia have remained vivid and diversified. For long, they were determined by a shared political situation and the state (Austro-Hungarian monarchy, Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes, Kingdom of Yugoslavia, Federal People’s Republic of Yugoslavia and the Socialist Federal Republic of Yugoslavia). Between the two great wars, and especially after World War II, the collaboration was intensive. Later, after 1991, it has degraded, becoming merely coincidental and individual, although some forms of collaboration have persisted until this day, primarily at the bilateral level. Nevertheless, throughout history there has existed a rather unified Slavic national space, where, in terms of creative outputs, one must not overlook the contribution of Davorin Jenko. He was a link between Slovenia and Serbia, and he still connects the two countries – through his works, their interpretations and performances, and educational activities. Among many guest composers, the creators of original works and performers, singers, conductors and instrumentalists, both Slovenian and Serbian, the outstanding figures include Mihovil Logar, Marjan Kozina and Zlatan Vauda. This study covers a vivid international exchange, which also includes ballet. Some forms of collaboration are rather different and diverse, which is increasingly uncommon today, and they include the collaboration in the area of art (of music), education and scholarship.

Keywords: bilateral collaboration, Jenko, Logar, Kozina, Vauda