Slovenika VII (2021) 75-84
Znanstveni članek
UDK: 811.163.41’367.625
811.163.6’367.625
81’243
Primljeno / Prejeto / Received: 22. 07. 2021.
Prihvaćeno / Sprejeto / Accepted: 20. 10. 2021.
Članek (PDF) | Članak (PDF) | Paper (PDF)
DOI: https://doi.org/10.18485/slovenika.2021.7.1.4
Marko Simonović
Univerza v Gradcu
Inštitut za slavistiko
Avstrija
marko.simonovic@uni-graz.at
Od kod imejo? Kaj nam začetniška napaka v slovenščini pove o strukturi glagola v srbohrvaščini
Povzetek: Cilj članka je razlaga oblike imejo (namesto imajo) v začetniški slovenščini rojenih govorcev srbohrvaščine. Na prvi pogled ne gre za vpliv prvega jezika, saj imata tako slovenščina (imajo) kot srbohrvaščina (imaju) v tej obliki tematski vokal a. Analiza srbohrvaškega glagolskega sistema, zlasti prozodije in tematskih vokalov, kljub temu pokaže, da gre za vpliv srbohrvaščine, a ne na ravni oblike, temveč na ravni abstraktnega pravila. Pravilo, ki v slovenščini ni aktivno, a je aktivno v nekaterih različicah srbohrvaščine, povezuje nedoločnik s tretjo osebo množine sedanjika. Kot pokaže natančna formulacija pravila, je napaka pričakovana pri govorcih tistih novoštokavskih različic, ki imajo razlikovalen ton in kolikostne razlike, omejene na zloge z naglasom in/ali visokim tonom. Takšna različica je npr. beograjščina. Predlagana analiza ima posledice za reprezentacijo tematskih vokalov v srbohrvaščini, ki so predstavljeni kot morfemi z leksikalno določeno prozodijo.
Ključne besede: začetniška slovenščina, srbohrvaščina, medjezikovni vpliv, analiza napak, tematski vokali, prozodija
Marko Simonović
Univerzitet u Gracu
Institut za slavistiku
Austrija
marko.simonovic@uni-graz.at
OD KOD IMEJO? ŠTA NAM POČETNIČKA GREŠKA NA SLOVENAČKOM GOVORI O STRUKTURI GLAGOLA U SRPSKOHRVATSKOM
Sažetak: Cilj ovog članka je objašnjenje oblika imejo ‘imaju’ (umesto imajo) u početničkom slovenačkom izvornih govornika srpskohrvatskog jezika. Na prvi pogled se ne radi o uticaju prvog jezika, jer srpskohrvatski u ovom obliku ima tematski samoglasnik a (imaju), baš kao i slovenački ekvivalent (imajo). Analiza srpskohrvatskog glagolskog sistema, posebno prozodije i tematskih samoglasnika, međutim, pokazuje da je u pitanju uticaj srpskohrvatskog, samo ne na razini oblika, već na razini apstraktnog pravila. Pravilo, koje nije aktivno u slovenačkom, ali je aktivno u (barem nekim) varijetetima srpskohrvatskog, povezuje infinitiv s trećim licem množine sadašnjeg vremena. Kao što precizna formulacija pravila pokazuje, pogreška se očekuje kod govornika onih novoštokavskih varijeteta koji imaju kontrastivan ton te kvantitativne razlike ograničene na slogove s naglaskom i/ili visokim tonom. Jedan od takvih varijeteta je govor Beograda. Predložena analiza ima implikacije za reprezentaciju tematskih vokala u srpskohrvatskom jeziku, gde su tematski vokali predstavljeni kao morfeme s leksički specifikovanom prozodijom.
Ključne reči: početnički slovenački, srpskohrvatski, međujezični uticaj, analiza pogrešaka, tematski vokali, prozodija
Marko Simonović
University of Graz
Institute of Slavic Studies
Austria
marko.simonovic@uni-graz.at
OD KOD IMEJO? WHAT DOES A BEGINNER‘S MISTAKE IN SLOVENIAN REVEAL TO US ABOUT THE VERBAL STRUCTURE IN SERBO-CROATIAN?
Abstract: The aim of this article is to explain the form imejo ‘they have’ (for the target form imajo) in beginner-level learners of Slovenian whose mother tongue is Serbo-Croatian. At first glance, this mistake does not appear under the influence of the first language, as Serbo-Croatian has the thematic vowel a in this form (im-a-ju), just like the Slovene target form (im-a-jo). However, an analysis of the Serbo-Croatian verbal system, especially prosody and thematic vowels, shows that the mistake occurs under the influence of Serbo-Croatian, not at the level of form, but at the level of an abstract rule. The rule, which is not active in Slovenian, but is active in (at least some) varieties of Serbo-Croatian, connects the infinitive with the third person plural of the present tense. As the precise formulation of the rule shows, the form imejo is expected in speakers of those Neo-Štokavian varieties that have a distinctive tone and distinctive vowel-length limited to syllables with stress and/or high tone. One such variety is that of Belgrade. The proposed analysis has implications for the representation of thematic vowels in Serbo-Croatian, which are argued to be represented as morphemes with lexically specified prosody.
Keywords: beginners’ Slovenian, Serbo-Croatian, crosslinguistic influence, error analysis, theme vowels, prosody